Polska uboga w selen

Selen to pierwiastek, którego obecność w diecie jest bardzo ważna z wielu powodów. Tymczasem naukowcy alarmują, że aż 77 procent obszaru Polski to tereny charakteryzujące się niskim poziomem selenu w glebie.

Najniższe poziomy selenu w glebie występują w województwach: kujawskim, lubelskim, dolnośląskim, warmińsko-mazurskim, podlaskim (0,06-04 mg/kg)[1]. To nie jest dobra wiadomość, bo selen jest niezbędny, by nasz organizm zdrowo funkcjonował. W codziennej diecie dostarczamy go sobie w postaci razowego pieczywa, mięsa, ryb, fasoli, grochu, jajek. To ile w tych produktach znajdzie się selenu zależy właśnie od gleby, na których wyrosną rośliny, które zjemy my, lub zwierzęta.

Stosować suplementy selenu

Badacze z Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku wzięli więc pod lupę zarówno glebę, jak i pożywienie, które ta ziemia rodzi. Okazało się, że Podlasie należy do regionów deficytowych w selen. Niski poziom tego drogocennego pierwiastka w badanych próbkach mleka[2] i mięsa [3] (z wyjątkiem drobiowego) sugeruje, iż gleba na obszarach uprawnych i pastwiskach regionu Podlasia oraz pasza zwierząt rzeźnych wymaga suplementacji selenem. Według naukowców z  Zakładu Bromatologii niska zawartość selenu w badanych dietach ludzi starszych informuje, że powinni oni w większym stopniu sięgać po produkty bogate w selen lub stosować suplementację preparatami selenu.

Niedoceniany selen

Wielu ekspertów uważa, że najbliższy czas będzie związany z coraz większą ilością doniesień o oddziaływaniu selenu na nasze zdrowie. Dzieje się tak dlatego, że do niedawna lekarze bardzo ostrożnie traktowali ten pierwiastek. W nadmiarze jest on bowiem toksyczny.Poziom niewywołujący dających się zaobserwować szkodliwych skutków (NOAEL) dla tego składnika wynosi 850 mikrogramów/dzień.  Górny tolerowany poziom spożycia (UL) selenu dla osób dorosłych, kobiet w ciąży i karmiących, został ustalony przez Europejską Agencję ds. Bezpieczeństwa żywności (EFSA) na poziomie 300 mikrogramów dziennie
Pierwiastek ten odkrywa natomiast kluczową rolę w procesach antyoksydacyjnych (pozwala organizmowi walczyć z wolnymi rodnikami). Jednocześnie pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego oraz tarczycy, zachowaniu zdrowych włosów, paznokci. Przyczynia się także do prawidłowego przebiegu spermatogenezy

Ważna prawidłowa podaż selenu

Gdy tak istotnego pierwiastka zaczyna brakować w diecie trzeba się liczyć z tym, że będzie mu trudniej chronić nas przed zagrożeniami. Układ odpornościowy to bowiem bardzo złożona struktura, która do prawidłowego funkcjonowania wymaga dostarczenia odpowiedniej ilości wielu witamin i minerałów, w tym selenu  Potrzeba zachowania zdrowych włosów i paznokci także zmusza nas do dbałości o dietę lub rozważenie suplementacji, jeśli nie jesteśmy w stanie przygotowywać na co dzień dobrze zbilansowanych posiłków.

Autor tekstu: Oskar Berezowski
Źródła:

[1] Darecki A., Saeid A., Górecki H. Selen w perspektywie fortyfikacji roślin o znaczeniu gospodarczym dla Polski. Wiadomości Chemiczne. 2015; 69:11-12

[2] Markiewicz R., Borawska M.H., Jakimik A.E. Ocena mleka krowiego z regionu Podlasia jako źródła selenu w diecie. Bromat. Chem. Toksykol. 2005;38:245-248.

[3] Markiewicz R., Borawska M.H. Mięso jako źródło selenu w diecie mieszkańców Podlasia. Bromat. Chem. Toksykol. 2005;38:249-252.

[4] Markiewicz R., Socha K., Borawska M.H., Gutowska A. Selenium in diets and serum of elderly people from the north-eastern region of Poland. Fresenius Environmental Bulletin. 2010;19, 2a:372-377.