BADANIA NAUKOWE
• Izoflawony to flawonoidy należące do fitoestrogenów, czyli grupy niesteroidowych substancji roślinnych, których struktura chemiczna jest podobna do 17-β-estradiolu (najważniejszego hormonu płciowego u kobiet). Soja oraz rośliny strączkowe to jedne z najbogatszych źródeł izoflawonów. Do najważniejszych przedstawicieli izoflawonów należą dadzeina i genisteina1. Genisteina posiada zdolność do wiązania się z receptorem estrogenowym, zarówno z jego formą α (ER-α, występującą przede wszystkim w gruczole sutkowym, endometrium i jajnikach) oraz z formą β (ER-β, występującą w mózgu, nerkach, naczyniach krwionośnych, płucach i kościach)2. Izoflawony odpowiadają także za zwiększoną syntezę globuliny (białka), która wiąże hormony płciowe3.
• Obecność izoflawonów stwierdzono m.in. w tkance gruczołów: sutkowego kobiet oraz krokowego mężczyzn1.
• Badania kliniczne wskazują, że suplementacja żywnością zawierającą soję lub inne fitoestrogeny i dostarczająca izoflawony w ilościach 50-80 mg zmniejszała częstość występowania uderzeń gorąca u kobiet w trakcie menopauzy o około 50%4.
• Badania epidemiologiczne dowodzą, że w populacji japońskiej i chińskiej częstość występowania uderzeń gorąca u kobiet w okresie menopauzalnym jest dużo mniejsza (14-15 % populacji) w porównaniu z populacją zachodnią (70-80% populacji)5. Prawdopodobną przyczyną tych różnic jest stosowana dieta, szczególnie w odniesieniu do pokarmów bogatych w izoflawony (soja jest głównym składnikiem diety azjatyckiej).
• Mechanizm wpływu jednego z izoflawonów występujących w soi – genisteiny na układ kostny, może opierać się na wywołaniu śmierci osteoklastów (komórek kościogubnych) i zwiększeniu namnażania osteoblastów (komórek kościotwórczych) lub hamowaniu aktywności enzymu kinazy tyrozynowej, która związana jest z receptorem estrogenowym, co spowoduje wzrost aktywności fosfatazy zasadowej (enzymu produkowanego w kościach i wspomagającego proces mineralny kości)6.
• Badanie przeprowadzone w grupie 90 kobiet po menopauzie (w wieku 45-57 lat), które przyjmowały m.in genisteinę w ilości 54 mg dziennie spowodowało zmniejszenie wydzielania deoksypirydynoliny (markeru kostnego) po 6 oraz 12 miesiącach, zwiększenie stężenia osteokalcyny (niekolagenowego białka świadczącego o aktywności osteoblastów) oraz zaobserwowano aktywność fosfatazy zasadowej7. Pomiar mineralnej gęstości kości wykonany po roku od zakończenia suplementacji wykazał 3-4 procentowy wzrost gęstości szyjki kości udowej i odcinka lędźwiowego kręgosłupa.
• Badanie przeprowadzone w grupie kobiet (średnia wieku 55 lat) w okresie wczesnej menopauzy wykazało, że spożywanie białka sojowego zawierającego izoflawony w ilości 66 mg przez 6 miesięcy wpłynęło na poprawę wskaźników dotyczących ryzyka dla układu krążenia w porównaniu z grupą, które spożywały tylko białko sojowe bez izoflawonów8.
• Prawidłowa funkcja tętnic oceniania jest na podstawie dwóch aspektów: rozszerzenie naczyń zależne od śródbłonka i układowa podatność tętnic. Badanie w grupie kobiet po menopauzie z wykorzystaniem wyciągu soi (54 mg genisteiny dziennie) lub placebo wykazało, że suplementacja genisteiną wpłynęła na poprawę funkcji tętnic poprzez rozszerzenie naczyń krwionośnych śródbłonka9.
• Metaanaliza 38 badań wykazała, że spożywanie średnio 47 g białka sojowego dziennie spowodowało zmniejszenie stężenia całkowitego cholesterolu o 9,3%, frakcji LDL (tzw. „złego” cholesterolu) o 12,9% oraz trójglicerydów o 10,5% z tendencją do zwiększania frakcji HDL (tzw. „dobrego” cholesterolu)10.