16 nieznanych faktów o niezwykłym układzie trawienia

Czy wiesz, dlaczego: trawienie jest podobne do prania, Twój układ pokarmowy działa wbrew grawitacji, na jelitach można zagrać w tenisa, połykacze mieczy służyli naukowcom a jedzenie sprintem gna do żołądka? Postanowiliśmy zebrać 16 nieznanych, lecz arcyciekawych, faktów na temat układu pokarmowego!

1. Trawienie wbrew grawitacji

Twój układ trawienny może działać wbrew zasadom grawitacji. Zawdzięczamy to umięśnionemu przełykowi. Pozwala on na przesuwanie pokarmu nawet, gdy stoimy do góry nogami.

2. Pranie jak trawienie

Nasz układ pokarmowy zawiera różne enzymy do rozkładania pokarmu. Proteazy rozkładają białka, lipazy – tłuszcze, amylazy – cukry. Podobne enzymy znajdują się w środkach piorących.

3. Żołądek trawi najmniej

Uważasz, że układ trawienny to głownie żołądek? Żołądek, to tylko drobna część całego układu. Większość substancji odżywczych jest na przykład wchłaniana w jelicie cienkim.

4. Kort jelitowy

Jelito cienkie ma powierzchnię zbliżoną do kortu tenisowego. Jak to możliwe? Jelito jest naprawdę cienkie (ok. 2-3 centymetry średnicy) i naprawdę długie (ok. 7 metrów). To wciąż jednak powierzchnia 0,6 m kwadratowych. Prawdziwa powierzchnia wchłaniania jest jednak znacznie większa za sprawą kosmków jelitowych. W sumie jest to ok. 250 m. kwadratowych. Więcej niż kort tenisowy dla deblistów lub pół boiska do koszykówki.

5. Połykacze naukowych mieczy

Badania przewodu pokarmowego byłyby utrudnione gdyby nie połykacze mieczy. To ich zdolności pozwalały Adolfowi Kussmaulowi opracować instrument do obserwowania pracującego żołądka.

6. Postrzelone badania

Pewnym przełomem w badaniu żołądka był wypadek z bronią palną. Chirurg William Beaumont musiał w 1822 r. ratować postrzelonego w brzuch 19-latka. Całości rany nie udało się zaszyć i pacjent Alexis St. Martin musiał funkcjonować z dziurą w brzuchu. Beaumont zaczął więc obserować procesy zachodzące w żoładku i eksperymentować. Co ciekawe St. Martin z olbrzymią dziurą przeżył 62 lata. Przeżył swojego lekarza, który zginął po poślizgnięciu się na schodach.

7. Żrący żołądek

Kwas solny jest jedną z najbardziej żrących substancji występujących w przyrodzie i niewiele osób zdaje sobie sprawę, że człowiek potrafi wyprodukować dziennie aż 2 litry tej substancji. Kwas pomaga w rozkładaniu pokarmu oraz sterylizuje nasze pożywienie.

8. Fabryka śliny

Ślina bierze udział w procesie trawienia pokarmu. Człowiek potrzebuje jej sporo i niemało jej produkuje. Nasz ślinianki potrafią dziennie dostarczyć od 1 do 3 litrów śliny.

9. Sprint do żołądka

Przełyk pozwala nam nie tylko jeść w pozycji do góry nogami. Potrafi także naprawdę przyspieszyć transport pokarmu. Z ust do żołądka może on przedostać się w 7 sekund.

10. Chłodnica lub piekarnik

Nasze usta pełnią ciekawą rolę w procesie trawienia. W nich pokarm jest wstępnie rozdrabniany, rozmiękczany i trawiony. Usta także chłodzą gorące jedzenie lub podgrzewają zbyt zimne, zanim trafi ono dalej.

11. Zapracowany jak wątroba

Wątroba to najbardziej wszechstronny narząd w naszym organizmie.  Zdaniem naukowców ma ona ponad 500 różnych funkcji.

12. Trawienie nie zaczyna się w ustach

Cały proces trawienia zaczyna się w głowie. To pod wpływem zapachu, widoku, faktury pokarmu, nasz mózg wysyła sygnały do organizmu, który uruchamia cała kaskadę procesów umożliwiających nam trawienie.

13. Jelito długie

W naszym ciele znajduje się 7-metrowe jelito cienkie i mierzące 1,5 metra – jelito grube. W sumie jelita mają od 7,5 do 8,5 metrów. To więcej niż najdłuższe węże świata.

14. Samoodnawialny żołądek

Nasz układ pokarmowy ma ogromne zdolności do regeneracji. Szacuje się, że w ciągu 3 dni dochodzi do wymiany całej błony śluzowej żołądka. Proces ten może być jednak zachwiany i wówczas dochodzi do stanów zapalnych, nadżerek, wrzodów.

15. 3 litry w żołądku

Przeciętny żołądek dorosłego człowieka jest wielkości zaciśniętej pięści. Na pierwszy rzut oka niewiele więc może pomieścić. Błąd! Ten organ potrafi się rozciągnąć i pomieścić nawet 3 litry pokarmu. Uwaga! Taka ilość może być już niebezpieczna dla życia.

16. Pijemy w jelicie

Jelito grube kojarzy się nam głównie z wydalaniem niestrawionych resztek pokarmu. Tymczasem to w nim (dokładnie w okrężnicy) dochodzi do wchłaniania wody i elektrolitów z pokarmu. Tylko część wody wchłaniana jest w żołądku.

Źródła treści

America’s First Great Medical Scientist. Horsman, Reginald. Frontier Doctor: William Beaumont. Columbia and London: University of Missouri Press, 1996

Nezhat’s History of Endoscopy

www.encyclopedia.com

Salt and water absorption in the human colon: a modern appraisal

Zdrowy układ pokarmowy. Hauser Stephen Crane. Wydawnictwo Mada 2013